Angela Koolmees | 01-07-2020 |
| A&O-items juli 2020 |
|
|
|
| |
| |
|
| Vakantie, dichterbij dan je denkt |
De zomer is in aantocht. Met alles wat erbij hoort. Beelden van vakantie, terras, barbecue en lekker weer. Of van wandeltochten, natuur en rust. Maar ook muggen, hitte en verbranden. Hoe het ook is, de zomer roept bij iedereen wel iets op. In het algemeen is dat een gevoel van vrijheid en terug naar de basis. Los van de verplichtingen, het moeten en in het stramien lopen.
Hoe nu dan?
Met de zomerperiode in het vooruitzicht, komt daar ook de vraag hoe deze periode eruit gaat zien. Met daarbij ook of het nu wel een periode van vrijheid gaat zijn en of vakantie überhaupt wel mogelijk dan wel verstandig is.
De vraag hoe de vakantieperiode eruit gaat zien, kon voorheen ook keuzestress geven. Toen vrijwel de hele wereld, letterlijk openlag als optie en je waar dan ook heen kon gaan. Soms kan kiezen dan een flinke worsteling zijn. Als alles in principe mogelijk is, wat dan te kiezen? En hoe een goede keuze te maken? Dat is de keerzijde van deze oneindige vrijheid in keuzemogelijkheden.
Keuzestress
Keuzestress is er dit jaar niet. Oneindige keuzevrijheid is nu net waar alle Covid-19 maatregelen roet in het eten gooien. De keuzes zijn niet meer oneindig maar afhankelijk van wat er toegestaan wordt. De opties zijn daarmee beperkt. Dit kan het gevoel geven van onvrijheid, maar onderzoek laat ook andere aspecten zien. Veel opties hebben kan de motivatie verminderen om een keuze te maken, onzekerder maken over de keuze en de tevredenheid met de uiteindelijk gemaakte keuze verminderen (Iyengar & Lepper, 2001; Scheibehenne, Greifeneder & Todd, 2010; Valter, 2011; Chernev, Böckenholt & Goodman, 2015; Thai & Yuksel, 2017). In zekere zin geven minder keuzes dan ook juist meer vrijheid vanwege de tijd en ruimte die je daarmee overhoudt voor andere zaken.
Kiezen is ook verliezen
Keuzes maken is vaak een klus. Kiezen is ook verliezen en dat betekent dat een keuze maken andere keuzes uitsluit. Het verlies van al die niet gekozen opties kan een gevoel van spijt geven. Spijt kan een leerervaring zijn om het anders te doen bij een niet zo goed uitgevallen keuze. Spijt kan ook een vicieuze cirkel van depressieve gedachten in gang zetten (Allaert, Vanderhasselt & De Raedt, 2019). Gedachten als ‘had ik maar’, of, ‘had ik niet beter’ kunnen opkomen en eerdere ervaringen oproepen, wat weer kan aanzetten tot gedachten als ‘waarom ik’ en ‘waarom altijd’. Gevoelens van spijt kunnen op deze manier piekeren in gang zetten (Allaert, Vanderhasselt & De Raedt, 2019). Dan is genieten van die vakantie ver weg! Niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk omdat de aandacht is bij wat er mist of bij wat er geweest is en niet bij wat er nu is. Mindfulness of aanwezig zijn met gebruik van alle zintuigen blijkt een ontstressend effect te hebben (Khoury et al., 2013). Denk maar eens aan een vakantiemoment waaraan vaak een zintuiglijk aspect gekoppeld is, zoals een goed glas wijn op een gezellig terras in de zon.
Terug naar de essentie
Beperking in keuzes geeft een ander, simpeler keuzepalet en geeft, zoals de aangehaalde onderzoeken laten zien, meer tevredenheid. Misschien lijkt het een palet van in eerste instantie weinig aantrekkelijke keuzes. In tweede instantie kan het keuzepalet ook nieuwe opties bieden. Het kan uitnodigen om terug te gaan naar de essentie van de betekenis van vakantie. Op deze manier naar vakantie kijken, is wel wat uit de comfortzone (Koolmees, 2020).
Waar het misschien normaal was om ver(der) weg te gaan om zo met mooie verhalen terug te komen, is het nu de tijd waar we het letterlijk dichterbij hebben te zoeken. En misschien ook wel in figuurlijke zin. Terug naar de kern van wat vakantie eigenlijk is om vervolgens te kijken hoe daar invulling aan gegeven kan worden. Met de voorbereiding bijvoorbeeld. Vakantievoorpret geeft volgens onderzoek onder vakantiegangers een verhoogd geluksgevoel, wat tijdens en na de vakantie weer daalt (Nawijn, Marchand, Veenhoven & Vingerhoets, 2010).
Waar we in het algemeen een aantal weken weg willen, blijkt dit helemaal niet beter te zijn. Vakantie hoeft niet lang te zijn om te ontspannen. De ideale vakantieduur blijkt 3-6 dagen te zijn, wat tijd geeft om te genieten, zonder ruzies of irritaties met medereisgenoten (Nawijn, 2011).
Je kunt nu vakantie nemen
Het mooie is dat je niet hoeft te wachten. Je kunt nu vakantie nemen. Zenleraar Edel Maex heeft een begeleide mindfulness meditatie waarin hij je uitnodigt om even vakantie te nemen (Maex, z.d.). Een kwartier lang vrijheid, loslaten en uit het stramien.
Genieten
Hoe het er ook gaat uitzien deze maanden, in alle beperkingen zijn er opties genoeg om er een ontspannende periode van te maken. Ik wens je een mooie zomer!
Literatuur
- Allaert, J., Vanderhasselt, M-A. & DeRaedt, R. (2019, 30 december). Wat te doen bij keuzestress? Opgehaald van https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/wat-te-doen-bij-keuzestress
- Chernev, A., Böckenholt, U. & Goodman, J. (2015). Choice overload: A conceptual review and meta-analysis. Journal of Consumer Psychology, 25(2), 333-358. doi:10.1016/j.jcps.2014.08.002.
- Iyengar, S. S. & Lepper, M. R. (2001). When choice is demotivating: Can one desire too much of a good thing? Journal of Personality and Social Psychology, 79(6), 995-1006. doi:1037/0022-3514.79.6.995
- Khoury, B., Lecomte, T., Fortin, G., Masse, M., Therien, P., Bouchard, V., ... Hofmann, S. G. (2013). Mindfulness-based therapy: A comprehensive meta-analysis. Clinical Psychology Review, 33(6), 763-771. doi:10.1016/j.cpr.2013.05.005
- Koolmees, A (2020, 29 april). De oncomfortabele comfortzone. Opgehaald van http://nip.m16.mailplus.nl/genericservice/code/servlet/React?wpEncId=SzIrrsX3Bv&wpMessageId=2106&userId=31300425&command=viewPage&activityId
=31600707&encId=KfaQCQuANFUnfiX
- Maex, E. (z.d.). mp3 (audio). Opgehaald van https://www.dropbox.com/sh/h3vhyciqmoe83wh/AADM_XiJXT9SwyG58fhdPP13a/
vakantie.mp3?dl=0
- Nawijn, J. (2011). Determinants of daily happines on vacation.Journal of Travel Research, 50(5), 559-566. doi:10.1177/0047287509337416
- Nawijn, J., Marchand, M. A., Veenhoven, R. & Vingerhoets, A. J. (2010). Vacationers happier, but most not happier after a holiday. Applied Research in Quality of Life, 5(1), 35-47. doi:10.1007/s11482-009-9091-9
- Scheibehenne, B., Greifeneder, R. & Todd, P. M. (2010). Can there ever be too many options? A meta-analytic review of choice overload. Journal of consumer research, 37(3), 409-425. doi:10.1086/651235
- Thai, N. T. & Yuksel, U. (2017). Choice overload in holiday destination choices. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 11(1), 53-66.
- Valter, S. (2011). When more is less and less is more: The over choice hypothesis. SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.1864632
|
|
 |
Angela Koolmees is A&O-psycholoog en (mindfulness)trainer. Zij begeleidt organisaties in de onderstroom van veranderingen, o.a. door het vergroten van sociale steun vanuit de organisatie, om zo uitval door burn-out, een negatief organisatie-imago en hoge kosten te voorkomen. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
